Het modellenrecht is een minder bekend intellectueel eigendomsrecht dat tegenwoordig een beetje wordt overschaduwd door het auteursrecht. Dat het heel effectief kan zijn, bewijst een recente uitspraak van de Haagse rechter. Via het modellenrecht kun je namelijk het beste een soort wijnkistje voor plantjes juridisch beschermen.
De rechter oordeelde dat de vormgeving van Blooms out of the Box, ‘een (relatie)geschenk dat bestaat uit een houten kistje in een langwerpige vorm met schuifdeksel en drie plantjes en dat tegelijkertijd dient als plantenpot en verzendverpakking’ zeker als model kan worden beschermd. De rechter oordeelde ook dat op grond van dit modelrecht kan worden opgetreden tegen voorwerpen die eenzelfde algemene indruk wekken. Zoals tegen de inbreukmakende Ecoworldbox van de gedaagde partij in deze zaak.
Alleen als een voorwerp nieuw is èn een eigen karakter heeft wordt het beschermd als model. Nieuw is een model als er geen sprake is van ‘vergelijkbaar vormgevingserfgoed’. Een model heeft een eigen karakter als het bij de geïnformeerde gebruiker een andere algemene indruk wekt dan andere modellen.
Drie gaten in een wijnkistje
De plantendoos van eisers is gewoon een wijnkistje met drie gaten volgens de gedaagde in deze zaak. Maar juist dat maakt het voldoende bijzonder, stelde de rechter: ‘een standaard wijnkistje is niet identiek aan het model. Juist omdat een standaard wijnkistje niet beschikt over de drie ronde openingen, waarover het model wel beschikt en welke openingen het model ook in belangrijke mate karakteriseren, verschilt de algemene indruk van het model van de algemene indruk van een wijnkistje.’ Het is daarnaast ook niet aannemelijk gemaakt dat er al eerdere vergelijkbare producten op de markt waren. De plantendoos is dus nieuw èn heeft een eigen karakter.
De verschillen tussen de plantendoos van eisers en die van gedaagde achtte de rechter niet relevant en het eindoordeel is dan ook dat de Ecoworldbox van gedaagde inbreuk maakt op het modelrecht van de Blooms out of the Box.
Auteursrecht ‘light’?
Hoewel de drempel van het auteursrecht in Nederland tegenwoordig een stuk lager ligt, is het zeker niet zo dat alle vormgeving in aanmerking komt voor auteursrechtelijke bescherming. En dat geeft nu precies de waarde aan van het modelrecht. Het is de vraag of deze zaak ook gewonnen zou zijn op grond van het auteursrecht.
Het modellenrecht biedt, kort gezegd, een wat beperktere bescherming voor het uiterlijk of dessin van gebruiksvoorwerpen. Geen auteursrecht light, maar een gerichte bescherming voor een specifieke groep producten.
Meer weten over modellen en het modellenrecht? Onze juristen helpen je graag verder.
